اگر می‌خواهید اطلاعات جامعی در مورد ماهیت ویندوز سرور (Windows Server) داشته باشید و با نحوه فعالسازی آن و قابلیت هایش بیشتر آشنا شوید، این مقاله اختصاصی را از دست ندهید. در این مقاله می‌خواهیم سیر تا پیاز و همه چیز در مورد ویندوز سرور را مورد بررسی قرار دهیم و اطلاعاتی که لازم است در مورد این محصول داشته باشید را خدمتتان ارائه کنیم. با ما همراه شوید.

ویندوز سرور چیست؟

قبل از هر چیز باید در مورد ماهیت Windows Server صحبت کنیم و اطلاعاتی که لازم است بدین منظور داشته باشید را ارائه دهیم. در نگاه خیلی ساده و عامیانه می‌توان اینطور گفت که ویندوز سرور سیستم عاملی اختصاصی برای نصب و استفاده بر روی سرور هاست و به نوعی مشابه همان ویندوز کامپیوترهای معمولی عمل می‌کند با این تفاوت که قابلیت هایی در آن ارائه شده که برای مدیریت سرور و فضای مرتبط با آن بسیار کاربردی خواهند بود.

سرورها هم مشخصا منابع و سیستم های قدرتمندی هستند که مثل یک منبع تغذیه برای سیستم هایی عمل می‌کنند که به آن متصل شده‌اند. اگر بخواهیم تعریف علمی تری از ماهیت ویندوز سرور داشته باشیم و بگوییم که ویندوز سرور چیست می‌توانیم اینطور ذکر کنیم که Windows Server در واقع یک سرور کامپیوتری متصل به یک شبکه است که به طور همزمان می‌تواند چندین هدف و کارایی داشته باشد. این مهمترین چیزی است که باید در مورد ویندوز سرور بدانید.

کاربرد و کارایی این نوع سیستم عامل به قدری مهم و حیاتی است که شرکت مایکروسافت از سال 2003 به صورت اختصاصی یک خط توسعه و عرضه اختصاصی برای ویندوز سرورها راه اندازی کرد و از آن زمان تاکنون چندین ورژن مختلف از این سیستم عامل طی سالیان طی شده روانه بازار شده‌اند که از بین آن ها محبوب ترین موارد موجود فعلی ویندوز سرور 2019 و ویندوز سرور  2022 هستند. در مورد نسخه های مختلف ویندوز سرور در بخش های بعدی این مطلب صحبت به عمل می‌آوریم.

نسخه های مختلف ویندوز سرور

اصلی‌ترین طبقه‌بندی نسخه ‌های مختلف ویندوز سرور با توجه به سال انتشار آنها انجام می‌شود. همانطور که گفتیم مایکروسافت از سال ۲۰۰۳ تاکنون خط توسعه و عرضه اختصاصی Windows Server را راه اندازی کرده و از آن سال تا به امروز ورژن‌های مختلفی از این محصول روانه بازار شدند. بدیهی است که ورژن های قدیمی تر این محصول منسوخ شده باشند و طی سال های اخیر کاربران از ورژن های جدیدتر آن استفاده کنند.

شاید قدیمی ترین ورژن ویندوز سروری که این روزها توسط برخی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد ویندوز سرور 2016 باشد که مطمئنا به ندرت استفاده می‌گردد اما در مورد ویندوز سرور 2019 و 2022 اینطور نیست و این دو ورژن از محبوب ترین و پرکاربرترین ورژن های فعلی Windows Server به شمار می‌روند. پس می‌توان اینطور گفت که از نظر سال انتشار در حال حاضر کاربردی ترین و پرمصرف ترین ورژن های WS (مخفف Windows Server) شامل موارد زیر می‌شوند:

• ویندوز سرور 2016
• ویندوز سرور 2019
• ویندوز سرور 2022

علاوه بر این طبقه بندی که بر اساس سال انتشار برای WS انجام می‌شود، هر یک از نسخه های نام برده شده این محصول از نظر کارایی و پتانسیل هم شامل دسته‌بندی مجزایی هستند. به عنوان مثال ویندوز سرور 2019 مایکروسافت ادیشن های اسنشیال (Essential)، استاندارد (Standard) و دیتاسنتر (Datacenter) دارد و ویندوز سرور 2016 و 2022 هم شامل همین ادیشن ها می‌شود. اما تفاوت مابین این سه ادیشن WS در چیست؟

یکی از مهمترین نکاتی که باید در مورد ویندوز سرور به آن توجه داشته باشید مربوط به ارائه پتانسیل لازم برای تامین نیازهای سرور شما و تسک هایی که قصد دارید بر روی آن انجام گیرند می‌شود. نسخه اسنشیال ویندوز سرور مایکروسافت از این نظر پتانسیل کمترین در مقایسه با دو نسخه استاندارد و دیتاسنتر ارائه می‌کند و نسخه استاندارد آن حالت میانه داشته و تقریبا پتانسیل متوسطی را ارائه می‌نماید و نسخه دیتاسنتر هم نسبت به دو ورژن دیگر قدرتمندتر بوده و پتانسیل بیشتری را به همراه دارد.

البته در نظر داشته باشید که حتی نسخه اسنشیال ویندوز سرور های مایکروسافت هم آنقدری قدرتمند هستند که از پس تسک های ساده بر آیند و از سخت افزارهای سنین پشتیبانی به عمل آورند. نسخه دیتاسنتر ویندوز سرور ب قدری قدرتمند بوده و پتانسیل بالایی دارد که فقط برای بکارگیری توسط سازمان ها و شرکت های بزرگی مناسب است که از ابرکامپیوترها استفاده به عمل می‌آورند. برای اینکه بتوانید با توجه به نیاز خودتان و شرایطی که دارید مابین ادیشن های اسنشیال، استاندارد و دیتاسنتر ویندوز سرور بهترین انتخاب را داشته باشید توصیه می‌کنیم که حتما از یک کارشناس و متخصص در زمینه سرور و مدیریت آن کمک بگیرید. پس ادیشن های اصلی که هر یک از نسخه های 2016، 2019 و 2022 ویندوز سرور در بر می‌گیرند شامل موارد زیر هستند:

• نسخه اسنشیال (Essential)
• نسخه استاندارد (Standard)
• نسخه دیتاسنتر (Datacenter)

البته ممکن است به غیر از ادیشن های نام برده فوق برای برخی از نسخه‌ های ویندوز سرور با ادیشن‌های دیگری هم روبرو شوید اما اصلی ترین و کاربردی‌ ترین ورژن های هر یک از نسخه های 2016، 2019 و 2022 ویندوز سرور شامل همین سه مورد نام برده شده می‌شوند. به عقیده ما تقریبا برای 90 درصد افرادی که نیازمند نصب و استفاده از WS هستند نسخه استاندارد آن مناسب ترین و بهترین گزینه برای انتخاب خواهد بود.

اما در مورد ویندوز سرور باید به این نکته هم اشاره داشته باشیم که دسته بندی اختصاصی دیگری هم برای آن ها انجام می‌شود که این دسته بندی مبتنی بر رابط کاربری WS است. از نظر رابط کاربری می‌توان ویندوز سرور های مایکروسافت را به دو دسته طبقه بندی کرد که به ترتیب با اصطلاح Core و GUI یا DE شناخته می‌شوند. نسخه Core ویندوز سرور رابط کاربری ندارد و تعامل با آن و مدیریت سرور در این ورژن مستقیما از طریق کدهای دستوری cmd انجام خواهد شد.

این موضوع در حالیست که نسخه GUI یا DE دارای رابط گرافیکی و محیطی شبیه به ویندوز است. کلمه GUI مخفف عبارت “Graphical User Interface” به معنای “رابط کاربری گرافیکی” بوده و کلمه DE هم مخفف عبارت “Desktop Experience” به معنای “تجربه مشابه دسکتاپ” است که هر دو مورد نشان می‌دهند نسخه GUI یا همان DE ویندوز سرور مایکروسافت از یک رابط گرافیکی بهره می‌برد و این رابط محیطی مشابه با ویندوز را ارائه خواهد کرد که تعامل با آن بسیار ساده و جذاب خواهد بود. پس از نظر رابط گرافیکی هم Windows Server شامل دو نسخه مختلف می‌شود.

فعال کردن Windows Server مایکروسافت

همانطور که سیستم عامل ویندوز یک سیستم عامل غیر رایگان بوده و برای استفاده بدون محدودیت از نسخه اصلی اورجینال آن باید لایسنس قانونی تهیه شود، در مورد ویندوز سرور مایکروسافت هم شرایط کاملاً مشابهی برقرار است. یعنی برای اینکه بتوانید بدون محدودیت از ویندوز سرور استفاده کنید می‌بایست لایسنس قانونی این محصول را تهیه نمایید. پس فعال کردن Windows Server مایکروسافت با استفاده از پروداکت کی (Product Key) یا همان لایسنس اورجینال قابل انجام خواهد بود.

نکته مهمی که باید در خرید لایسنس ویندوز سرور به آن توجه داشته باشید مربوط به تطابق ادیشن نصب شده آن با لایسنس می‌شود! یعنی برای مثال اگر ویندوز سرور 2022 استاندارد بر روی سرور شما نصب شده باید برای فعال کردن آن حتما لایسنس Windows Server 2022 Standard را تهیه کنید و هیچ یک از دیگر لایسنس های این ویندوز سرور نمی‌توانند منجر به فعال شدن آن شوند! حتی اگر لایسنس Windows Server 2022 Datacenter را در اختیار داشته باشید هم نمی‌توانید با آن نسخه استاندارد یا اسنشیال ویندوز سرور 2022 مایکروسافت را فعال کنید.

بنابراین حتما به تطابق مابین ادیشن WS نصب شده و لایسنسی که برای فعال کردن آن تهیه می‌کنید دقت نمایید چون یک خرید اشتباه می‌تواند منجر شود که مجبور به خرید نسخه دیگری از پروداکت کی یا نصب مجدد ویندوز سرور و ادیشن منطبق آن شوید که هر دو اقدام نام برده شده منجر به صرف هزینه اضافه و هدر رفتن تایم و زمان شما می‌شوند. نکته مهم بعدی اینکه هر لایسنس ویندوز سرور می‌تواند روی هر دو نسخه GUI و Core آن مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال اگر لایسنس ویندوز سرور 2022 استاندارد را خریداری کرده باشید می‌توانید با آن هر دو نسخه GUI و Core ویندوز سرور 2022 استاندارد را  فعال کنید.

برای فعال سازی هم می‌توانید در صورت داشتن یک لایسنس قانونی و معتبر از پنجره دستوری CMD استفاده نمایید یا اگر نسخه دارای رابط کاربری یا همان GUI یا DE ویندوز سرور را نصب کرده‌اید به مسیر Settings > Activation بروید و لایسنس را با انتخاب گزینه Change Product Key در فیلدی که ظاهر می‌شود وارد کنید. بدین ترتیب فعال سازی در نسخه دارای رابط گرافیکی قابل انجام می‌شود. در نظر داشته باشید که این نکات کوچکی که در مورد ویندوز سرور به آن ها اشاره داشتیم از اهمیت بالایی برخوردار هستند و حتما باید در فعال کردن Windows Server مایکروسافت به آن ها توجه نمایید.

سخن پایانی

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به صورت کامل و جامع در مورد ویندوز سرور و ماهیت آن صحبت کردیم و گفتیم که این محصول دارای چه نسخه های مختلفی است و محبوب ترین ورژن های آن برای نصب روی سرورها کدام هستند. همچنین گفتیم که برای فعال سازی این محصول حتما باید لایسنس اورجینال یا اصطلاحا پروداکت کی تهیه شود که خوشبختانه با قیمت های بسیار مناسب از فروشگاه آی آر مایکروسافت استور قابل سفارش هستند. امیدواریم از این مقاله اختصاصی استفاده لازم را به عمل آورده باشید.